09.11.2015

Byliśmy na I Kongresie Archiwów Społecznych

24 października 2015 roku zebrali się w Warszawie przedstawiciele archiwów społecznych z całej Polski. W I Kongresie Archiwów Społecznych, zorganizowanym przez Ośrodek KARTA we współpracy z gospodarzem miejsca – Muzeum POLIN, uczestniczyło blisko 200 osób, w tym 140 archiwistów społecznych z całej Polski, przedstawiciele Kancelarii Senatu RP, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, pracownicy archiwów państwowych, bibliotek publicznych, muzeów, państwowych i samorządowych instytucji kultury, instytucji naukowych. Było to wydarzenie o randze historycznej, które zapoczątkowuje nowy etap w rozwoju polskich archiwów społecznych.

Kongres otworzyły prezentacje 11 archiwów społecznych z wielu regionów Polski, o różnorodnych zainteresowaniach i sposobach działania. W swojej różnorodności mogą stanowić szeroką reprezentację całego ruchu archiwistyki społecznej. Tutaj możecie przeczytać krótką notkę o każdym z prezentujących się archiwów (kliknij)

Wsród prezentujących się archiwów znalazł się także Miastograf - Cyfrowe Archiwum Łodzin. Uczestnicy Kongresu przy naszym stoisku mieli możliwość przejrzenia zawartości portalu internetowego oraz tomu Łódź w Ilustracji z lat 30 XX wieku, który został przekazany Stowarzyszeniu Topografie w ostatnich tygodniach. Najistotniejszym doświadczeniem były jednak bezpośrednie rozmowy z osobami zainteresowanymi historią Łodzi i sposobem zbierania treści historycznych jej dotyczących przez naszą organizację. 
 

Oficjalną część Kongresu otworzył dyrektor Muzeum POLIN, prof. Dariusz Stola witając gości. W swoim wprowadzeniu nie tylko z perspektywy dyrektora Muzeum, ale też historyka, prof. Stola podkreślił rolę archiwów społecznych w dokumentowaniu historii Polski, a także przypomniał o Archiwum Getta Warszawskiego „Oneg Szabat”, które przedstawił jako „najbardziej znane na świecie archiwum społeczne”. Prof. Stola podkreślał znaczenie dokumentów gromadzonych przez archiwa społeczne: „Gdybyśmy ograniczyli się tylko do tego co wytworzyli urzędnicy, czy oficerowie, to mielibyśmy niebywale spaczony obraz każdej epoki i byłby to obraz płaski, wysoce niepełny, a nawet fałszywy i tylko dzięki temu, co robią archiwa społeczne, można napisać historię, która jest żywa i pełna.”  Stola zachęcał także do dokumentowania historii Żydów polskich w działaniach oddolnych i do współpracy z Muzeum POLIN. 

Następnie przemówienie wygłosił prezes Ośrodka KARTA – Zbigniew Gluza, który nakreślił w skrócie dzieje polskiej archiwistyki społecznej po 1989 i stwierdził, że Kongres definitywnie rozstrzyga o obecności archiwistyki społecznej jako dziedziny życia publicznego w Polsce. Gluza określił I Kongres Archiwów Społecznych jako „nie tylko święto archiwów społecznych, ale święto demokracji”, gdyż w przestrzeni publicznej obecna jest wspólna determinacja do ustanowienia dziedziny. „Możemy w Polsce zadbać o coś, co jest dogłębnie obywatelskie”. Powiedział, że „przyświecają nam te same racje, co Oneg Szabat, archiwa społeczne działają w imię ocalania życia przez dokument”.
 

Kongres był momentem spotkania przedstawicieli archiwów społecznych z przedstawicielami archiwistyki państwowej. Dyskusja panelowa w audytorium prowadzona była przez szefową działu Historia Bliska w Ośrodku KARTA – Alicję Wancerz-Gluzę. Następnie odbył się panel, który dotyczył modelu współpracy archiwistyki państwowej z archiwistyką społeczną. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, Władysław Stępniak, podkreślił, że wydarzenie ma rangę historyczną, a sama działalność archiwów społecznych  jako „niepaństwowych wytwórców narodowego zasobu archiwalnego”  jest ważnym uzupełnieniem pracy archiwów państwowych. Naczelny Dyrektor uznał Kongres za „domknięcie ważnego etapu, łączącego się także z cechami naszego ustroju i życia publicznego”. Następnie przedstawił zapisy ze znowelizowanej ustawy archiwalnej, dotyczące archiwów społecznych.

W Art. 43a ustawy znalazło się upoważnienie prawne dla Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych do materialnego wspierania wszelkich działań merytorycznych, związanych z gromadzeniem, opracowaniem i popularyzacją oraz konserwacją zbiorów archiwów społecznych. Naczelny Dyrektor zapowiedział uruchomienie konkursu w poczatku 2016 roku. Na koniec Dyrektor wyraził nadzieję, że z każdym rokiem ilość środków i zakres działania Naczelnej Dyrekcji ulegać będą rozszerzeniu, bo znaczenie działań archiwów społecznych jest coraz bardziej dostrzegane.

Relacja za Ośrodkiem KARTA - więcej informacji tutaj: kliknij

komentarze
Logo portalu Miastograf

Logo Stowarzyszenia Topografie Logo Muzeum Miasta Łodzi Logo Narodowego Instytutu Dziedzictwa Logo Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Logo Łódź Kreuje

Dofinansowano w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa